İlk olarak Aralık 2019’da Avrupa Birliği (AB) ekonomisini sürdürülebilir hale getirmek için bir yol haritası olarak açıklanan Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında, AB’nin iç piyasasını ve tüm ticaret ortaklarını da doğrudan etkileyen çalışmalar devam ediyor. Avrupa Komisyonu 1 Şubat 2023 tarihinde, Avrupa’nın net sıfır sanayisinin rekabet gücünü arttırmak ve iklim nötrlüğüne hızlı geçişi desteklemek üzere bir Yeşil Mutabakat Sanayi Planı’nı (Green Deal Industrial Plan) duyurdu. Avrupa Parlamentosu Uluslararası Ticaret Komisyonu (INTA) ise 1 Mart 2023 tarihinde gerçekleştirdiği toplantısında bunun ticari boyutunu ele aldı. Konuya ilişkin açıklamada bulunan Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi; “AB’nin başlattığı tüm zamanların en büyük endüstriyel dönüşümü bir ticaret savaşı ile sonuçlanabileceğinin sinyallerini veriyor” dedi.
“Türk ihracatçılar AB Yeşil Mutabakatı’ndan çok sert etkilenecek”
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in Yeşil Mutabakat Sanayi Planı’nı ilk kez bu sene Davos’ta açıkladığını hatırlatan Jak Eskinazi, geçtiğimiz günlerde de ABD Başkanı Biden ve Leyen arasında aynı konunun müzakere edildiğini söyledi. Eskinazi sözlerini şöyle sürdürdü: “Washington-Pekin hattında ticaret savaşı, ihracatta kısıtlamalar ve korumacılık önlemleri, koronavirüs pandemisi, Ukrayna-Rusya savaşı, enflasyon, enerji krizi, resesyon, ekonomik belirsizlik, iklim krizi nedeniyle uzun süredir hem finansmana erişimde hem de rekabetçiliğini korumada zorlanan Türk ihracatçısının AB Yeşil Mutabakatı’ndan çok sert bir şekilde etkileneceğini düşünüyoruz. İhracatçılar için en önemli olanı Eko-Etiket, Dijital Ürün Pasaportu ve Sınırda Karbon Vergisi (CBAM). Bu kapsamda hazırlanan Avrupa Yeşil Mutabakat Sanayi Planı endişelerimizi daha da derinleştiriyor.”
“Avrupa Birliği, Yeşil Mutabakat Sanayi Planı ile kendini koruma altına alıyor”
Türkiye’nin en büyük ihracat ve ithalat ortağı Avrupa Kıtası’nın, Türkiye ihracatından toplamda yüzde 48 pay aldığını ve ülkenin bölgeye 109 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini belirten Jak Eskinazi, ayrıca Türkiye’nin ithalatının yaklaşık yüzde 25’ini de AB’den gerçekleştirdiği söyledi. “Avrupa Birliği, Yeşil Mutabakat ile tedarik zincirini baştan aşağı değiştirdiği gibi Yeşil Mutabakat Sanayi Planı ile de dünya genelinde yaşanan finansman krizine karşı kendini koruma altına alıyor ve kendi iç dinamiklerini yaratıyor” diyen Eskinazi, Yeşil Mutabakat çerçevesinde AB ülkelerine desteklerin artırılmasının, süreçlerin kolaylaştırılması, çeşitlendirmesi, artırılması ve uzatılması gibi bir dizi muafiyete olanak tanıdığına dikkat çekti.
“Rekabetçiliğimizi zayıflatacak bir mekanizma ile karşı karşıyayız”
AB’nin bu hamlesinin ihracatı zorlaştıracağı gibi ithalat maliyetlerini de artıracağını ve böylelikle dünya genelinde korumacılık önlemlerini beraberinde getireceğinin altını çizen Jak Eskinazi şu açıklamada bulundu: “Günün sonunda hem ihracat yaptığımız pazarlardan hem ithalat yaparken yarı mamul aldığımız pazarlarda tedarikimizi ya AB’den yapmak durumunda kalacağız ya da yarı mamul aldığımız ülkelerin de AB Yeşil Mutabakatı şartlarını yerine getirmesi gerekecek. Kısacası rekabetçiliğimizi zayıflatacak bir mekanizma ile karşı karşıyayız. İkili ticaretin önüne konulan engeller, ticaret savaşları kümelenmesi ve korumacılık önlemleriyle uzun zamandır güncelleme bekleyen Gümrük Birliği anlaşmamız ciddi anlamda zedelenmişken Yeşil Mutabakat Sanayi Planının yeni bir ticaret savaşına dönüşmemesi için devlet nezdinde yeni stratejilerin geliştirilmesi, AB standartlarına göre uyumlandırması gerekiyor.”
“AB Yeşil Mutabakatı’na uygun düzenlemelere ihtiyacımız var”
“Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği’ni Serbest Ticaret Anlaşması’na dönüştürecek güncel bir modeli devreye sokmak için acilen masaya oturmalıyız” diyen Jak Eskinazi, Türkiye’nin ithalat yaptığı ülkelerde de kontrolü sağlaması gerektiğine dikkat çekti. Ayrıca Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde mevzuat değişikliklerinin yapılmasına ihtiyaç olduğunu aktaran Eskinazi, öncelikli olarak acil dönüşüme ihtiyacı olan karbon-yoğun sektörlerden başlayarak, AB ile ticarette yüksek payı olan diğer sektörlerin desteklenmesi gerektiğini söyledi. Eskinazi; “Ticaret Bakanlığımıza konuyla ilgili şimdiden görüşlerimizi bildirdiğimiz bir yazı yazdık ve sürdürülebilirlikle ilgili güncel bir destek paketi açıklanmasını umuyoruz. Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uygun düzenlemelere ihtiyacımız var” şeklinde konuştu.
