USTER STATISTICS ’in öncülerinden biri, hikayenin başlangıcını ve gelişimini anlatıyor; Tekstil kalitesi için benzersiz bir buluşun evrimi.
Bu yıl USTER® STATISTICS 60. yıldönümünü kutluyor, bu nedenle dünyaca ünlü tekstil karşılaştırmalı değerlendirme aracının kökenlerini incelemenin tam zamanı. Hikayeyi, başından bu yana yakından ilgilenen birinden, ilk eden duymak daha iyi değil mi? Tüm çalışma hayatını USTER’e adamış olan Peter Hättenschwiler, aslında hiç bu kadar ‘ünlü’ olmayı amaçlamayan bir konseptin olağanüstü başarısının arkasındaki gerçekleri ortaya koyuyor.
Peter Hättenschwiler 90. doğum gününü 26 Eylül 2017’de kutladı. ‘Dantel başkenti’ olarak anılan St. Gallen’de (İsviçre) doğdu. Dantel ve nakış talebi 20. yüzyılda dalgalı bir hal aldı, ancak 1. Dünya Savaşı’nın etkileri ve ardından 1920’lerin sonundaki küresel ekonomik kriz endüstriye çok ağır bir darbe vurdu. Moda trendleri de bu alandaki dekoratif görünümden uzaklaşıyordu. Hättenschwiler’in babası, kriz sırasında işini kaybedenlerin çoğu arasındaydı ve aile, diğer tekstil sektöründeki şirketlerin hala başarılı olduğu Zürih yaylalarındaki Wald’a taşındı.
Yine de üniversite Hättenschwiler için hala bir seçenek değildi. Bunun yerine, mekanik alanında büyüyen bir üne sahip olan Zellweger Uster’de hassas mühendislik bölümünde çırak olarak çalışmaya başladı. Yakındaki Uster kentinde bulunan şirket, daha sonra iç pazar ve ihracat pazarları için bir dizi tekstil makinesi üretiyordu. 2. Dünya Savaşı ihracatın çöküşünü gördü ve Zellweger Uster ürünlerini; kahve rafinerileri, elektrikli peynir değirmenleri ve radyo ekipmanları gibi alanlarda çeşitlendirmeye başladı.
Gelişmekte olan elektronik alanında radyo uzmanlığından yeni teknolojiye geçiş mantıklı bir gelişmeydi. İşletmeler savaş öncesi savunma odaklı faaliyetlere odaklanarak yeni nesil iyi eğitimli mühendislerin varlığı sayesinde ilerledi. Zellweger, geniş kapsamlı bir ürün icatları ve patent portföyü ile, bir teknoloji şirketi olarak büyüyerek bu trendden yararlandı.
USTER STATISTICS ’ın temeli
Kablosuz sinyalizasyon deneyimi olan genç bir radyo operatörü subayı ve mühendisi olan Hans Locher, iplik düzgünlüğünü ölçmek için bir makine geliştirme fikrinden esinlenildiği zaman, bu yeniliklerden biri başladı. Peter Hättenschwiler ise onun yardımcısıydı. Yerel iplikçiler, hem kendi hem de rakiplerinin ipliklerinin düzgünlüğü hakkında ölçülebilir veriler talep ederek buna gerekli enerjiyi sağladılar. Bunu; doğru fiyatlandırma, geliştirilmiş kalite ve ipliklerden yapılmış malzemenin ‘dokunabilirliğini’ tahmin etmek için bir yardımcı olarak gördüler.
İlk düzgünlük test cihazı, gönderen ve alıcı içeren bir radyo/telsiz alanına dayanıyordu. İplik bu alandan geçerken, herhangi bir kusur iletimde bozulmaya neden olacaktı. Bu, ipliklerdeki kalın ve ince yerlerin elektronik bir sinyalle ölçülmesini ve sapmaları gösteren bir çizgi ile resmedilmesini sağladı.
İpliklerin düzgünlüğünü görselleştirmek çok büyük bir başarıydı, ancak bir sonraki adım daha önemliydi; iplik düzgünlüğünü rakamlarla objektif olarak tanımlamak. Bunun için, Zellweger, sapma çizgileri arasındaki boşluğu hesaplamak için, mimarların zemin ölçülerini hesaplamak için kullandığı planimetrenin ilkelerini uyguladı. Bu, 1957’de yayınlanan orijinal USTER® STANDARDS için temel oluşturdu.
Değerler ve ölçütler
Hans Locher, İsviçre’den ve yurtdışından çok sayıda tekstil numunesi topladı. Hättenschwiler ve bir laboratuvar asistanıyla birlikte, bunları tekstil laboratuvarında ölçüp kalite standartlarını geliştirdi. Bu standartlar o zamandan bu yana resmi ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından standardizasyon için kabul ediliyor. Hättenschwiler şöyle anımsıyor; “Hans Locher, ETH Zürih’ten bu iş ve diğer başarılar nedeniyle teknik bilimler honoraris causa isimli bir doktora aldı. Bu standartlarla bir tekstil parçasının kalitesini ilk kez global ölçekte belirlemek mümkün oldu.”
Bu referans değerlerin ilki 60 yıl önce Melliand tekstil dergisinde üç sayfa yayınlandığında tekstil endüstrisi etkilenmişti ve daha sonra ipek ve sak elyafları gibi ürünler için talep etmeye başladılar. Genişletilmiş standartlara USTER® STATISTICS adı verildi.
Yıllar boyunca, iplik referans değerlerine olan talep, poliamit ve viskoz gibi yapay elyaf çeşitlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, her yeni iplik türünün geliştirilmesiyle arttı. Zellweger Uster, dünya genelinde iplik kalitesini toplamaya devam etti ve mevcut veri kütlesi sürekli arttı. Hättenschwiler; “Elbette USTER STATISTICS çalışmalarını yapmak için çok fazla insan gücüne ihtiyaç duyuldu, ancak, iplikçiler ve aynı zamanda makine üreticileri bağımsız referans değerlerini takdir ettiler” dedi.
Sürekli geliştirildi
İplik kalite parametrelerini karşılaştırmak için verilerin hacmi oldukça zorlaştı, ama bu da yeni bir fırsat sundu. USTER STATISTICS bir kıyaslama aracına dönüştürüldü. Bu yenilik, değerlerin aslında listelenmediği, ancak bunun yerine %5, %25, %50, %75 ve %95 standart kategorilerde toplandığı anlamına geliyor. Bunlar USTER® STATISTICS Percentile (Yüzdeli) rakamları olarak biliniyor. Fabrikalar tarafından üretilen her bir iplik türü ve harman için kalite seviyelerinin karşılaştırılmasına dayalı belirli bir parametreyi derecelendiriyor.
USTER STATISTICS aslında bu amaçla icat edilmemiş olsa bile, şüphesiz harika bir ‘buluş’. Aslında, iplik kalitesini karşılaştırmak için endüstri tarafından acil bir ihtiyaç sebebiyle, hayati öneme sahip karşılaştırma değerleri olarak gelişti. Endüstrinin ihtiyaçlarına cevap veren bu evrim süreci, son 60 yıl boyunca elde edilen başarının sırrı olabilir. Hättenschwiler; “Statistics’den gurur duyuyoruz, çünkü o zaman dahiyane ve kullanışlıydı. Hepsi bu. Yaptığımız şeyin, şirketin teknolojik bir lider olarak ünü üzerine büyük etkisi olacağına inanmak için çok alçakgönüllü idik” diye konuştu.