Tutarlı renk, tekstil endüstrisi için önemli bir kalite göstergesidir ve renk değerlendirmenin tek güvenilir yolu renk ölçümüdür. Bu yazıda, tekstil numune ölçümü için bazı en iyi uygulamaları gözden geçireceğim.
Tekstil numune ölçümü için teknikler
Bir ‘ölçüm tekniği’, sonuçların doğru ve tekrarlanabilir olmasını sağlamak için bir numunenin spektrofotometrede nasıl ölçüleceğini açıklar. İdeal olarak, tekrarlanabilir bir ölçüm tekniği, numune ölçülebildiğinde, cihazdan çıkarıldığında ve daha sonra 0.15 DE (CMC) biriminden daha az değişiklikle tekrar ölçülebildiğinde tanımlanabilir hale gelir. Daha geniş olan herhangi bir şey, numune kalitesi ile ilgili güvenilir olmayan kararlara yol açacaktır.
Tekstil numune ölçümü tekrarlanabilirliğini etkileyecek bazı faktörler şöyledir;
Numune boyutu
Çoğu ölçümde numune birçok katmana sahiptir. Bu, numunenin katlandığında hala spektrofotometrenin ölçüm alanını kapsayacak kadar geniş olması gerektiği anlamına geliyor. 3” x 3” (7.5cm x 7.5cm) boyutundan daha küçük olan numunelerin tekrar katlanması ve ölçülmesi zor olabilir.
Kalınlık
Bir numune opak değilse, ölçüm sırasında ışık numuneden geçer ve destek malzemesini ya da numune tutucuyu yansıtarak yanıltıcı yansıtma verileri üretir. Örme ve dokuma kumaşların çoğu için opaklık sağlamak için iki ila dört katman yeterlidir.
Hafif ve yarı saydam malzemeler, dört katmanda bile opak olmayabilir, ancak daha fazla katman kullanmak, malzemeyi cihazın içine yerleştirmeyi zorlar. Bunun yerine, cihazın kalibrasyon levhası gibi, beyaz bir seramik levha ile desteklenen birkaç malzeme katmanını ölçün. Aynı beyaz levha desteği ile ölçülen numuneler, desteğin katkısı aynı olduğu için sayısal olarak karşılaştırılabilir.
Konumlandırma
Ölçümler kumaş yapısına ve düzgünsüz boyamaya bağlı olarak değişebilir. Bunu hesaba katmak için numuneyi cihazdan çıkarın ve ilave çalışmalar yapmadan önce yeniden katlayın veya yeniden konumlandırın. Ölçümler arasında numuneyi yeniden konumlandırmadan, basitçe döndürmek, tekrarlanabilir sonuçlar üretmez.
Ayrıca, ölçüm yaparken kir, parmak izi, kırışıklık, boya lekesi ve diğer maddeler ile kirlenmiş olan herhangi bir bölgeden kaçınmak çok önemlidir.
Ölçüm sayısı
Doğru verileri sağlamak için gereken ölçüm sayısını belirleyen bir teknik şöyledir;
Bir numuneyi, döndürüp yeniden konumlandırarak sekiz kez ölçün ve ortalamayı kaydedin.
- Aynı tekniği kullanarak numuneyi yedi kez tekrar ölçün
- En az iki okumaya kadar yeniden ölçmeye devam edin
- Her test ve orijinal numune arasındaki renk farkı verilerini gözden geçirin ve DE’nin (CMC) istenen 0.15 limitini aştığı noktayı tanımlayın. Bu, doğru numune için doğru okuma sayısını gösterir.
- Son olarak, tespit edilen okuma sayısını kullanarak numuneyi en az dört kez daha ölçün ve her durumda varyasyonun 0.15’i geçmediğinden emin olun.
Başlangıçta zaman alıcı olmasına rağmen, bu işlem doğru veri ve daha tutarlı renk kalitesi kararları sağlayacaktır.
Numune tipleri
Kumaş, elyaf veya iplik gibi numune tipine göre farklı ölçüm teknikleri geliştirmek gerekebilir.
Kumaş
Düz dokuma veya örme kumaş numuneleri tek tip yapıları nedeniyle tekrarlanabilir şekilde ölçülmeleri en kolay olanlardır. Daha önce belirtildiği gibi, kalınlık şeffaf kumaşlarda bir sorun olabilir ve beyaz bir levha desteği ile ölçmek gerekebilir.
Benzer şekilde, hacimli kumaşlar veya havlı olanlar özel işlem gerektirir. Bir cam levhanın arkasında ölçülmeli ve spektrofotometre camdan yansımayı gidermek için speküler dışlama modunda ölçülmek üzere yapılandırılmalıdır. Hav ipliklerinin alanın içine taşmasını önleyen özel numune tutucuları da kullanabilirsiniz.
Gevşek elyaf
Gevşek elyafları tekrar ve tekrar ölçmek de zor olabilir. Gevşek elyaflar spektrofotometreye girebilir ve ölçüm hatalarına neden olabilir, bu nedenle genellikle bir cam plakanın arkasında veya bir cam sıkıştırma hücresiyle ölçüm gerekir.
Sıkıştırma hücresi ölçümlerinde tekrarlanabilirliği geliştirmek için, sıkıştırma hücresine tam bir elyaf kütlesi yerleştirin ve sabit miktarda basınç uygulayın. Bu, elyaflar arasındaki boşluklardan kaynaklanan hataları ortadan kaldıracaktır.
İplik
İplik, önce bir tarak veya şerit etrafına sarılarak doğru bir şekilde ölçülebilir. Ölçüm hatalarını önlemek için, iplik gerginliği numuneden numuneye kontrol edilmelidir.
Özel olarak tasarlanmış yaylı cihazlar ayrıca bir iplik çilesini bir plakaya sağlam şekilde bağlamak için de kullanılabilir. İdeal olarak, cihazın gölge derinliği arasındaki farkları olarak algılayacağı gölgeleri önlemek için, bir çile içindeki iplikler tek tek hizalanmalıdır. Çile ayrıca ışığın ipliklerden geçmesini önleyecek kadar veya arkadan yansımasını önleyecek kadar kalınlıkta olmalıdır.
Örme kolları
Örme kolları, bobin boyamada renk kalitesini değerlendirmek için sıklıkla kullanılır. Tek tip yapı ve boyut, spektofotometrenin en geniş görüş alanı portunu kullanarak, örme kollarının ölçümünü nispeten basit hale getirir.
Standart örmenin ve numunenin aynı kola yerleştirilmesi, farklı örme makineleri gibi farklı koşullar altında üretilen numuneler arasındaki potansiyel farklılıkları ortadan kaldıracaktır.
Numune ölçüm tabloları
Bu tablolar yararlı kılavuzlar olsa da, her şirket burada açıklanan teknikleri kullanarak kendi malzemelerini değerlendirmelidir. Kötü ölçüm tekniğinin cihazlı kalite kontrol programlarında hataya yol açmasını önlemek için, prosedürlerin tekrarlanabilirliğini tamamen test etmeli ve onaylamalıdır.
Yazan: Ken Butts – Datacolor, Küresel Kilit Müşteri Ekip Yöneticisi