2016 yılında siyasal, sosyal ve ekonomik açıdan oldukça hareketli günler yaşayan Türkiye, olumsuz gelişmeler nedeniyle genel ve tekstil ihracatında güç kaybetti.
Türkiye büyük zorluklar yaşadığı 2016 yılını geride bıraktı. Yaşanan ekonomik dalgalanmaların yanı sıra artan terör saldırıları ve 15 Temmuz’da yaşanan darbe girişimi yılın yükünü daha da ağırlaştırdı. Bu dönemde Türkiye’nin ihracatı 2015’e göre %1,2 oranında düşerek 142 milyar dolar ile kapandı. Tekstil ve hammaddeleri sektörü ise yılı daha düşük bir küçülme oranı ile kapatmayı başardı.
Tekstil İhracatında Gerileme Hafif Hissedildi
Tekstil ve hammaddeleri sektörü 2016 Ocak-Aralık döneminde ihracatta 0,2 gerileme ile 9,8 milyar dolar değerini yakaladı. Yılın son ayında ise sektör %2,2 artışla 808 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 2016 yılında 142 milyar dolar olarak gerçekleşen Türkiye genel ihracatı içinde tekstil ve hammaddeleri sektörünün payı %6,9 oldu. Tekstil ve hammaddeleri sektörünün ihracatı miktar bazında $4,4 artışla 2,1 milyon tona ulaştı.
Yıl boyu dalgalı bir seyir izleyen sektör ihracatının %53,5’i 28 AB ülkesine yapıldı. Bu pazarlara yıl boyunca yapılan ihracat %7,4 artışla 5,2 milyar dolar değerine ulaştı. Sektörün ikinci önemli pazarı Ortadoğu ülkeleri oldu. Ortadoğu ülkelerine yıl boyunca yapılan ihracat %1,4 artışla yaklaşık 1,2 milyar dolar değerinde kaydedildi. 2016 yılında en fazla ihracat artışı elde edilen grup Türki Cumhuriyetler oldu. Bu ülkelere ihracat 20,8 oranında arttı. En fazla düşüş ise %33,7 oranı ile Eski Doğu Bloğu Ülkeleri oldu.
Ülke bazında en fazla ihracat Almanya’ya gerçekleşti. Almanya’ya ihracat Ocak-Aralık 2016’da %2,9 oranında gerileme ile 832 milyon dolar değerini gördü. Almanya’yı sırası ile İtalya (828 milyon dolar),Bulgaristan (629 milyon dolar), ABD (557 milyon dolar) ve İran (460 milyon dolar) takip etti.
Dokuma Kumaş İhracatı Liderliğini Korudu
2016 yılının tamamında en fazla ihraç edilen tekstil ürünü %25,4 ile dokuma kumaş oldu. Bu segment bir önceki yıla göre %4,1 oranında değer kaybederek 2,5 milyar dolar gelir elde etti. Dokuma kumaş ihracatının %43,3’ünü (1,1 milyar dolar) pamuklu dokuma kumaşlar oluşturdu.
İkinci önemli ihracat kalemi iplik grubu oldu. Tekstil ihracatının %16,7’sini oluşturan bu grup 1,6 milyar dolar değerini elde etti. Toplam iplik ihracatının %37’sini kapsayan sentetik-suni filament elyaflardan iplikler ise 606 milyon dolarlık ihracat gücüne ulaştı.
Üçüncü önemli ürün grubu ise, sektörün toplam ihracatının %16,2’sini oluşturan ev tekstilleri grubu oldu. 2016’da 1,6 milyar dolar değerinde ev tekstilleri ihracatı gerçekleşti.
1,5 milyar dolarlık toplam ihracat rakamını yakalayan örme kumaş segmenti içinde ‘diğer örme kumaş’ sınıfı 809 milyon dolarlık gelirle %53,8’lik paya sahip oldu.
2016 yılında tekstil ve hammaddeleri sektörünün toplam ihracatında yer alan ürün gruplarının dağılımı ise şöyle şekillendi; dokuma kumaş %24, iplik %16, örme kumaş %15, ev tekstili %16, teknik tekstiler %13, özel iplik ve kumaşlar %7 ve elyaf %5. Sektörün en büyük ürün grubu dokuma kumaşlar %4,1 değer kaybı ile 2,5 milyar dolar ihracat değerini yakaladı.
Ev tekstili kumaşları ihracatı
Ev tekstili kumaşları ihracatı yıllık bazda %8,7 oranında gerileyerek yaklaşık 453 milyon dolar değer elde etti. Bu kategoride en önemli ihracat ürünü perdelik mensucatlar 315 milyon dolar değerinde gerçekleşti. Döşemelik kumaşlar ise 127 milyon dolarlık ihracat elde etti. 2016 yılında ev tekstilleri ihracatı ise %2,3 oranında artarak 1,8 milyar dolar değerinde gerçekleşti. En önemli ürün grubu olan havlu ve temizlik bezleri ihracatı %7,8 oranında artarak 640 milyon dolar değerini yakaladı.
Bu dönemde teknik tekstiller ihracatı %2,2’lk artışla 1,5 milyar dolara ulaştı. Bu grupta en büyük paya nonwoven ihracatı sahip oldu. İhracatı %18,7 oranında artan nonwoven ürünler teknik tekstiller ihracatının %29,3’ünü temsil etti. İkinci önemli ürün grubu 312 milyon dolar değeri ile teknik tekstillerden üretilen ambalaj için torba ve çuval ürün grubu oldu.
Elyaf ihracatı ise %4,8 oranında gerileme 555 milyon dolar seviyesine indi. Toplam elyaf ihracatının %61,2’sini oluşturan sentetik-suni elyaflar ise 340 milyon dolarlık paya sahip oldu.
Özel iplik ve kumaş ihracatı kategorisi içinde denim kumaş ihracatı %4,7’lik artışla 398 milyon dolar değerini elde etti. Bu grupta yer alan kadife pelüş ve tırtıl mensucat grubu ise 185 milyon dolar değerinde gerçekleşti.
İhracattaki Düşüşten 3 Zorluk Sorumlu
2016’da ihracattaki düşüşü üç temel zorluğa (petrol ve emtia fiyatlarının düşük seyri, döviz kurunun artışı ve çevre ülkelerdeki sorunlar) dayandıran TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, bu olumsuzlukların etkisinin 8,5 milyar dolar olduğunu savundu. Büyükekşi şunları söyledi; “2016 yılında miktar bazında yaklaşık 104 milyon ton ihracat yaptık. Bu rakam 2015’e kıyasla %4 artış demek. Ancak petrol ve emtia fiyatlarının 2016’da 2015’e kıyasla daha düşük olması ve Doların güçlü seyri, dünya genelinde ihracat birim fiyatlarında gerilemeye sebep oldu.
Kilogram başına ihracat değeri 2015 yılındaki 1,44 dolar seviyesinden 1,37 dolara geriledi. Yani 2016’da daha fazla mal sattık ancak daha az ihracat geliri elde ettik. Dolayısı ile, 2016 yılında ihracat fiyatlarımızın gerilemesi, çevre ülkelerde yaşanan gelişmeler ve para birimlerindeki dalgalanmalar sebepli negatif etkilerin büyüklüğü 8,5 milyar dolar oldu. Buna rağmen ihracatımızda gerileme %1’den daha az ve dünyanın pek çok ülkesinden daha iyi performansımız var.” Büyükekşi 2017 yılı ihracat hedefini ise 155 milyar dolar olarak açıkladı.