Tekstil ve iplik üreticileri için temiz pamuk hammaddesine ulaşmak hem kalite hem de verimlilik açısından en önemli konuların başında geliyor. Ancak bu konuda küresel pazar önemli sorunlar yaşıyor. Uluslararası Tekstil Üreticileri Federasyonu (ITMF), Pamuk Kirliliği Araştırması 2019’u yayınlayarak, mevcut durumu gözler önüne serdi. Araştırma ham pamukta yabancı madde kaynaklı kirlenme (kontaminasyon) oranının ve tohum kabuğu parçalarının görünüşünün 2016 yılı ile kıyaslandığında arttığını gösteriyor. Pamuk çeşitleri arasında farklı pamukta kirlilik seviyelerini tespit eden araştırmaya göre pamuktaki yapışkanlık oranı ise en düşük seviyede kaydedildi. Araştırma 25 ülkedeki 128 iplikhanede işlenen 81 farklı pamuk türünü kapsıyor.
Pamukta kirlilik 3 puanlık artışla %26’ya çıktı
Dünyanın dört bir yanından iplik işletmeleri tarafından gözlemlenen orta veya ciddi derecede kirlenmiş pamukların seviyesi 2016’da %23 iken bu rakam 2019’da %26’’ya yükseldi. Kirliliğin derecesine daha yakından bakıldığında, değerlendirilen tüm pamukların %7’si (2016: %7) bir çeşit yabancı madde ile ciddi şekilde kirlenmiş iken, %18’i (2016: %18) sadece orta derecede kirlenmiş. Bu özet veriler farklı kirletici maddelerin aritmetik ortalamaları olduğu için, her bir kirleticinin sonuçlarına bakmak tabloyu daha da netleştiriyor.
İşlenmiş tüm pamukların %6’sının katran ile orta derecede veya ciddi şekilde kirlenmiş durumda. Pamukların %55’i ise yapraklar, tüyler, kağıt ve deri gibi organik madde ile orta derecede veya ciddi şekilde kirlenmiş bulunuyor. Diğer ciddi kirleticiler ise; dokuma plastik kumaşların (%31) yanı sıra; plastik filmden teller (%39), plastik filmden kumaşlar (%39), dokuma plastik sicim (%36) olarak sıralanıyor.
Araştırma için dikkate alınan en kirli pamuk türleri Hindistan (MCU-5, J-34, Hindistan- Diğerleri, DCH), Pakistan (NAIB, Pakistan Diğerleri, MNH93), Tacikistan (Orta kesikli elyaf) ve Mozambik’te tespit edildi. Buna karşılık en temiz pamuklar Avustralya, ABD (Memphis Territory, California, Pima, Güneydoğu, Texas H. Plains ve Arizona), Arjantin, Brezilya ve İspanya’da üretildi.
Yapışkanlık %15,7 oranına geriledi
İplikhaneler için kirlilik kadar bir başka önemli sorun pamuklardaki yapışkanlıktır. ITMF’nin araştırması bize pamuktaki yapışkanlığın 2016 yılındaki %16 iken 2019 yılında %15,7’ye gerilediğini gösteriyor. Bu oran 1989 yılından bu yana en düşük seviye olarak kaydedildi.
Pamuktaki yapışkanlıktan en çok etkilenme Sudan, ABD (Pima, ABD-Diğerleri, Memphis Bölgesi, Teksas H. Plains, Kaliforniya, Güneydoğu), Meksika (Juarez) ve Türkiye’de (Türkiye – Diğerleri) gözlemlendi. Yapışkanlık konusunda en az etkilenme veya hiç etkilenmeme sıralamasında ise; Güney Afrika, Tanzanya (Mwanza, Kıyı), Çin (Shandong, Sincan), Mozambik, Çad ve Pakistan’dan (MNH93, Pakistan – Diğerleri, NAIB) öne çıkıyor.
Hasat edilen pamukta tohum kabuğu parçacık miktarı artıyor
Pamuk Kirlilik Araştırması 2019, dünyadaki iplikçiler için bir başka sorunun halen devam ettiğini gösteriyor; pamukta tohum kabuğu parçacıkları. Dünyada tüketilen tüm pamuk rekoltesinin %34’ü orta veya önemli miktarlarda tohum kabuğu parçaları içerdiği görüldü. Bu oran 2016 yılında %32 idi ve 2 puanlık hafif bir artış anlamına geliyor.
Tohum kabuğu parçalarından en fazla etkilenen merkezler Türkiye (Türkiye – Diğerleri, Çukurova / SE), Hindistan (Hindistan-Diğerleri, J-34, MCU-5), Sudan (Sudan – Diğerleri) ve Pakistan (MNH93, Pakistan – Diğerleri) oldu. Tohum kabuğu parçalarının varlığının ihmal edilebilir seviyelerde kaldığı ülkeler arasında Tanzanya (Kıyı, Mwanza), Hindistan (Shankar-4/6), Avustralya, ABD (Kaliforniya, Pima, Memphis Bölgesi, ABD – Diğerleri, Teksas H. Plains) öne çıktı.
Küresel pamuk üretiminin %3’ünü Türkiye gerçekleştiriyor
Raporda Türkiye’nin hem yapışkanlık hem de tohum kabuğu parçacıkları bağlamında pamuk sorunlarıyla karşılaştığı görülüyor. Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2019/20 sezonunda dünyada 34,9 milyon hektar alanda pamuk ekimi yapıldığı ve bu ekimden 26,4 milyon ton pamuk elyaf üretileceği öngörülüyor. Dünya pamuk tüketimi son üç sezonda 26 milyon ton seviyelerinde seyretti.
2019-20 üretim sezonunda Hindistan’ın 6,4 milyon ton pamuk üretimiyle en büyük pamuk üreticisi olacağı tahmin ediliyor. Onu sırasıyla Çin, ABD ve Brezilya izlerken, Türkiye 784 bin ton pamuk üretimiyle 6. sırada yerini alıyor. Türkiye küresel pazarda pamuk üretiminde %3’lük bir paya sahip bulunuyor. Türkiye pamuk ithalatında %8 pay ile en büyük 5. ithalatçı ülke konumundadır.