İllüstratör ve animasyon yönetmeni Martin Smatana, projelerini çoğunlukla tekstil ve eski ikinci el giysiler olmak üzere farklı malzemelerle gerçekleştiriyor. Bratislava’daki VSMU ve Prag’daki FAMU’da Animasyon eğitimi alan Smatana’nın mezuniyet filmi ‘The Kite’ın prömiyeri Berlinale 2019’da yapıldı, Öğrenci Akademisi Ödülleri’nde yarı finale seçildi, MoMA Film Koleksiyonu’na dahil edildi ve 60’ın üzerinde uluslararası ödül kazandı. Smatana, stop-motion animasyonlarının yanı sıra dünyanın dört bir yanından iyi haber öyküleri topluyor ve bunları yumuşak tekstil illüstrasyonlarına dönüştürüyor.
Martin Smatana eski kıyafetleri sanatla buluşturuyor
Sevilen bir yakının kaybını konu alan, çocuklar için yapılmış kısa bir animasyon filmi olan The Kite, ölüm konusunu küçük bir çocuk ve büyükbabası arasındaki ilişki üzerinden basit bir metaforik ve sembolik yolla ele alıyor. Karakterlerin her ikisi de onlara bir perspektif kazandırmak için kumaş katmanlarından oluşuyor ve yaşlandıkça katmanlar eksiliyor. Martin Smatana; “Gerçek dünyada çimen, kar, duman veya bulut gibi şeyler genellikle hafiftir. Onları yün, keçe ve pamuk gibi yumuşak tekstil malzemelerinden yaptık, çünkü onları yavaş yavaş hareket ettirebiliyoruz ve bir hareket yapmak ve örneğin rüzgarın gücünü ve yönünü göstermek için tek tek tüylerine kadar canlandırabiliyoruz.”
Smatana, setlerin inşası sırasında muhtemelen Prag’daki tüm ikinci el dükkanlarını ziyaret ettiklerini şöyle anlatıyor: “Filmde kullanılmak üzere farklı desen ve renklerde çok sayıda ucuz kıyafet satın aldık çünkü filmin tamamında dört farklı mevsim, ve her birinin kendine has bir renk paleti var. Ayrıca, birçok arkadaşımız eski kıyafetlerini filme bağışladı, böylece onları çöpe atmak yerine yeniden kullanabildik.”
Haberin ‘kumaş hali’
Martin Smatana; savaş, hastalık, adaletsizlik ve benzeri sorunlarla dolu küresel gündemin arasından derlediği ‘yeni ve iyi hikayeler’ ile benzersiz ve değerli bir bakış açısı sunuyor. Her ne kadar iyi haberler medyadan kaybolmuş gibi görünse de Smatana eski kıyafetleri kullanarak onları görünür kılıyor. Smatana, projenin nasıl başladığını ise şu şekilde aktarıyor:
“Mart 2020’de pandemi patlak verdiğinde ülkemde karanlık bir hava hakimken ben de bu konuda bir şeyler yapmaya karar verdim. İnatçı bir iyimser olarak, dünyanın dört bir yanından iyi haberleri aktif bir şekilde aramaya başladım, onlarla birlikte neşeli resimler oluşturdum ve karantina sırasında morallerini yükseltmek için arkadaşlarıma gönderdim. Bunun sonucunda Kasım 2021’de yayımlanan A Year of Good News (İyi Haberler Yılı) adlı kitap ortaya çıktı. Büyük bir şaşkınlıkla okuyucularım bana daha fazla iyi haberler göndermeye başladılar. Tekstil illüstrasyonlarımın yer aldığı sergilerde insanlar ziyaretçi defterlerini çok sayıda iyi haberle doldurdular ve bazı okul sınıfları duyuru panolarını iyi davranış hikayeleriyle kapladılar. İyi haberler koleksiyonum, kitap yayınlandıktan çok sonra, komşu bir ülkeden gelen şok edici savaş haberleri bize ulaştıktan sonra bile büyümeye devam etti.”
Smatana, bir süre kendini yine umutsuz hissettiğini, ancak bu kez bununla nasıl başa çıkacağını bildiğini belirterek şunları dile getiriyor: “Savaş gibi korkunç bir olayın arka planında bile pek çok iyi, çoğu zaman göze çarpmayan şeylerin gerçekleştiğine ikna oldum. Gözümü onlardan ayırmamaya, gazetelerden kesip biriktirmeye, beni neşelendiren, duygulandıran ya da bana yeni bir şey öğreten hikayeleri seçmeye başladım. Her hafta iyi haber veritabanımdan bir hikaye aldım ve onunla uyumlu bir resim oluşturdum. Ben ne olduğunu anlamadan ikinci bir Year of Good News şekillenmeye başladı.” Smatana, her hafta eski ikinci el kıyafetlerden yapılmış yeni resimli pozitif hikayeler oluşturmaya devam ediyor.