Türkiye’nin deri ve deri mamulleri ihracatı son 3 yılda 530 milyon dolarlık düşüşle 2 milyar 56 milyon dolardan, 1 milyar 526 milyon dolara geriledi. Deri ve deri mamulleri ithalatı ise 1 milyar 810 milyon dolardan 2 milyar 420 milyon dolara yükseldi. Türkiye, deri ve deri mamulleri sektöründe 2022 yılında 245 milyon dolar dış ticaret fazlası veren ülke konumunda bulunurken, 2024 yılı sonuna gelindiğinde 895 milyon dolar dış ticaret açığı verdi. Deri ve deri mamulleri sektörünün 7 yıl önceki ihracat rakamlarına gerilediğini dile getiren Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Zandar, 2024 yılında Türkiye geneli ihracat rakamlarında ayakkabı, saraciye, mamul deri ve kürkler ve deri konfeksiyon alt sektörlerinin hepsinde kan kaybettiklerinin altını çizdi.
Ege İhracatçı Birlikleri’nde basın toplantısı düzenleyen Zandar sektörün ihracat rakamlarına ilişkin şu açıklamada bulundu: “Türkiye’nin deri ve deri mamulleri ihracatı 2023 yılında 1 milyar 858 milyon dolar iken, 2024 yılında yüzde 18’lik düşüşle 1 milyar 526 milyon dolara indi. Ayakkabı ihracatımız yüzde 22’lik kan kaybı yaşadı ve 1,1 milyar dolardan 877 milyon dolara düştü. Ayakkabı yan sanayinde ise Türkiye genelinde yüzde 38’lik, Ege Bölgesi’nde ise yüzde 44’lük bir ihracat kaybı yaşadı. Bu, sektörümüzün ekonomik baskılar ve uluslararası rekabet koşulları karşısında ne denli zorlandığını açıkça göstermektedir. Deri ve kürk konfeksiyondaki kaybımız yüzde 18 olurken ihracatımız 236 milyon dolardan 193 milyon dolara indi. Saraciye ürünleri ihracatımız 273 milyon dolardan 239 milyon dolara azalırken saraciye ürünleri ihracatımızdaki eksilme yüzde 12 şeklinde gerçekleşti. Mamul deri ve kürk ihracatımız yüzde 3 azalışla 221 milyon dolardan 214 milyon dolara geriledi. 2024 yılının son çeyreğinde istihdam rakamlarımız yüzde 25 düştü.”
“Bu politika ihracatımızı düşürürken, ithalatımızı artırıyor”
2021 yılı Eylül ayında Türkiye’nin faiz indirim kararıyla başlayan sürecin sonunda Türkiye’de 2022 yılında enflasyon rakamlarının yüzde 65’e yükseldiğini, buna karşılık döviz kurlarındaki artışın yüzde 41,7’de kaldığını paylaşan Zandar şöyle devam etti: “2023 yılına gelindiğinde enflasyondaki artış yüzde 64,7 olurken, dolar kurundaki artış yüzde 57 oldu. 2024 yılında enflasyondaki yüzde 45 iken, dolar kuru yüzde 20 arttı. Son üç yılda enflasyon karşısında döviz kuru yüzde 48 eridi. Mevcut durumda rakiplerimize göre yüzde 50 civarında daha pahalı konumdayız. Bu da ihracat rakamlarımızda çok net kendisini gösteriyor. 1 Ocak 2022 yılından günümüze döviz kuru enflasyon kadar artmış olsaydı bugün dolar kurunun 52,3 TL olması gerekiyordu. Bu döviz kuru da bizim ihracat rakamlarımızı korumamızı sağlardı. Bu politika ihracatımızı düşürürken, ithalatımızı artırıyor. Başka ülkelerin işçilerinin istihdamına katkı sağlıyor.”
Deri ve deri mamulleri sektörünün Ege Bölgesi’ndeki düşüşünün 2024 yılında yüzde 9 ile daha sınırlı kaldığı bilgisini veren Zandar, “Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği üyelerimiz 2023 yılında 182 milyon dolar ihracat yapmışken, 2024 yılında 165 milyon dolar dövizi ülkemize kazandırabildiler” dedi.
Ayakkabı ithalatına 31 Aralık 2024 tarihinde getirilen yüzde 10 ilave gümrük vergisini desteklediklerini sözlerine ekleyen Zandar, bu artışın ayakkabı üreticileri için bir fırsat niteliği taşıdığını kaydetti.
“Üretimini başka ülkeye taşımayan tek sektörüz”
Hazırgiyim ve tekstil sektörlerinde pek çok firmanın üretimlerini başta Mısır olmak üzere başka ülkelere kaydırdığını hatırlatan Zandar şöyle konuştu; “Üretimini başka ülkeye taşımayan tek sektörüz. Biz farklı yerlerde üretebilen bir sektör değiliz. Elimizdekileri götürebildiğimiz yere kadar gideceğiz, sonrasında ya sektör değiştieceğiz ya da başka yol arayacağız. Verimliliğimizi artırarak günümüzde hammadde hariç yüzde 62’ye ulaşan maliyetlerimizi önce yüzde 50-55’e, sonrasında yüzde 40’a çekerek ayakta kalmanın yollanırı arayacağız. Daha verimli ve sürdürülebilir üretime dayalı ihracat yaparak 2025 ve 2026’ya hazırlıklı gireceğiz.”
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu ise deri sektörünün İzmir’de gelişen sanayi ve ihracat potansiyelini korumak, rekabetçilik ve sürdürülebilirlik konularında öncü rolünü devam ettirebilmesi için İzmir’de deri ve deri mamulleri sektörünün kümeleneceği bir organize sanayi bölgesi istediklerini aktardı: “Şehre görece yakın, personellerimizin rahatça ulaşım sağlayabileceği ve Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde yeni bir organize sanayi bölgesinin sektörlerimizin ihtiyaçlarına yanıt verebileceği tüm sektör paydaşlarımız tarafından olumlu karşılanmaktadır.”
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Arıoğul, son 3 senedir müşterilerine devamlı fiyat artışı yapmak zorunda kaldıklarını, günümüzde maliyetlerinin artmasına rağmen müşteriler kaçmasın diye fiyat yükseltmeden devam etmeye çalıştıklarını, 2025 yılının deri konfeksiyon sektörü için çok zor geçeceğini vurguladı.