Hükümetin 2025-27 dönemi için açıkladığı Orta Vadeli Program (OVP) ile 2023 yılında açıkladığı 2023-26 dönemi OVP’ler karşılaştırıldığında Türkiye’nin 2024 ve 2026 yıllarındaki ihracat hedefleri 13 milyar dolar aşağı çekildi. Konuya ilişkin açıklamada bulunan Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi; “Türk lirasındaki aşırı değerlenmenin 3 yılda 13 milyar dolar ihracat kaybına yol açacağı programda yazılmış. Gerçekleşmenin daha da kötü olmasından endişe ediyoruz” diye konuştu.
2023 yılında açıklanan OVP’de 2024 yılı ortalamasının 36,8 TL olacağı belirtilen Amerikan doları, son açıklanan OVP’de 33,2 TL olarak revize edildi. Bu da Amerikan dolarının TL karşısında yüzde 9,8 kan kaybı anlamına geliyor. 2025-27 dönemi OVP hedeflerine göre; dolar kurunun TL karşısındaki kan kaybı 2025 ve 2026 yıllarında da devam edecek.
Bir önceki OVP’de 2025 yılı için yıl ortalaması 43,9 TL olacağı vurgulanan dolar kuru 2025/27 dönemini kapsayan OVP’de 42 TL’ye çekildi. 2026 yılı için ortalama 47,8 TL olan öngörü de 44 TL’ye düşürüldü.
“Enflasyon rakamlarından düşük artan döviz kurlarıyla 3 yıl daha devam edemeyiz”
Mevcut tabloyu ihracatçılar açısından vahim olarak nitelendiren Jak Eskinazi, “2024-26 yıllarını kapsayan OVP’de 2024 yılı için yıllık enflasyon yüzde 33 olarak öngörülmüştü. Bugün bu hedefin yüzde 41,5’a yükseltildiğini görüyoruz. Yıllık ihracat hedeflerinin 2024 yılı için 267 milyar dolardan 264 milyar dolara, 2025 yılı için 283,6 milyar dolardan 279,6 milyar dolara, 2026 yılı için 302,2 milyar dolardan 296,1 milyar dolara indirildiğini üzülerek görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye’deki enflasyonun 2021 Eylül ayından sonraki tırmanması sonrasında döviz kurlarının aynı oranda artmadığını, oluşan maliyet farklarını müşterilere aynı oranda yansıtamadıklarını vurgulayan Eskinazi sözlerini şöyle tamamladı: “Küresel pazarda rekabetçiliğimizi kaybettik. Dünya genelinde talebin de nazlı olduğu bir süreçten geçiyoruz. Rakiplerimize göre yüzde 40 civarında pahalı konumdayız. Türk ihracatçısı müşteri kaybetmemek için öz sermayesinin erimesini göze alarak kar etmeden ya da zararına işlerini sürdürüyor. Enflasyon rakamlarından düşük artan döviz kurlarıyla 3 yıl daha devam edemeyiz. Türk ihracatçısına can suyu verilmediği takdirde bu ihracat hedefleri şaşar, ihracatçılarımız pazar kaybeder bu da Türk ekonomisinde farklı noktalarda kötü gidişi domino etkisiyle artırır.”
“Aksi takdirde ihracat entübe olur”
İhracatçılar için performanslarına göre yeni devlet desteklerinin hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Jak Eskinazi; “Aksi takdirde ihracat entübe olur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın dolar kuru üzerindeki baskıyı kaldırmasını ve dolar kurunun serbest piyasada olması gerektiği noktaya gelmesi gerektiğinin altını çiziyoruz” dedi.