Son dönemde Paris Moda Haftası’nda Coperni SS23 defilesinde, ünlü model Bella Hadid’in performansıyla gündeme gelen püskürtme kumaş (spray-on fabric), bir sprey kutusundan insan bedenine püskürtülen maddelerin anında bir kıyafete dönüşmesiyle adeta büyüleyici görüntüler yaratıyor. Modanın hayallerini gerçeğe dönüştüren bu teknolojinin detayları ve getirdiği yeni olanaklar da en az ortaya çıkan kıyafetler kadar ilgi çekici.
Püskürtme (sprey) kumaş teknolojisinin ilk tohumları, 2003 yılında açılan Fabrican Ltd’nin kurucusu ve Genel Müdürü Dr Manel Torres’in moda endüstrisi için giysi üretmenin yavaş ve zahmetli sürecini hızlandırmanın yeni yollarını araştırmaya başlamasıyla atılıyor. Vücuda sihirli bir şekilde ikinci bir cilt gibi oturan, ancak giysi görünümünde olan bir malzeme hayal eden Torres, yıllarca süren araştırma ve deneyler sonucunda bir aerosol kutusundan püskürtülebilir bir kumaş geliştiriyor ve böylelikle Fabrican (Kutu Kumaş) doğuyor.
Yolculuğuna Imperial College London’daki laboratuvarlarda başlayan ve sonrasında Londra Biyobilim İnovasyon Merkezi’nde devam eden Fabrican Spray-on fabric ©, bir püskürtme tabancası veya bir aerosol kutusu ile püskürtülen sıvı bir süspansiyon olarak başlıyor. Anında nonwoven bir kumaş elde etmek için püskürtülen yüzeye ve birbirine yapışan liflerin çapraz bağlanmasıyla oluşturulan kumaş; yün ve tiftik gibi keratin lifleri, pamuk, naylon, selüloz ve karbon nano lifler dahil olmak üzere doğaldan sentetiğe kadar farklı lif türleri kullanıyor.
Püskürtme kumaş ile anında özelleştirilmiş ürünler
Her şekle kusursuz bir şekilde uyan püskürtülebilir kumaş kaplamanın çok yönlülüğü, tüketicilere özelleştirilmiş ürünler sunmanın önündeki teknik ve ekonomik engelleri ortadan kaldırıyor. Fabrican’ın püskürtme teknolojisi, üreticilerin ürünlerinin şekil, boyut, doku, renk ve hatta koku gibi fiziksel özelliklerini her müşterinin özelliklerine uyacak şekilde, yeniden alet kullanmaya veya farklı malzeme sınıflarını stoklamaya gerek kalmadan kolayca değiştirmelerine imkan veriyor. Ürün ve giyim tasarımcıları için, geleneksel malzemelerin boyuta göre kesilmesi, dikilmesi ve takılması ihtiyacının getirdiği kısıtlamalarını ortadan kaldıran kumaşta ayrıca kimyasal bileşim ayarlanarak yeni dokular ve malzeme özellikleri elde edilebiliyor.
Mühendislik, malzeme bilimi ve tasarım konularını birbirine bağlayan disiplinler arası bir araştırmanın ürünü olan Fabrican, modanın yanı sıra medikal ve hijyenden otomotiv ve spora kadar pek çok farklı alanda kullanılabiliyor. Robotik püskürtme teknolojisi ile birlikte yüz maskeleri ve koruyucu giysiler için devrim niteliğinde bir hızlı üretim yöntemi sunan püskürtme kumaş, aynı zamanda dünyanın birçok yerinde düşük sermayeli, yerel üretimi ve pahalı veya karmaşık takım değiştirmeye ihtiyaç duymadan değişken boyut ve şekillerde üretimi de kolaylaştırıyor.